O KONFERENCJI FORUM LIDERÓW PPP
W tym roku obchodzimy 15 lat partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP) w Polsce. W trakcie obowiązywania ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym podpisano 176 umów o łącznej wartości 8 902 497 889,56 zł. Jednak, według ekspertów, nadal ten obszar rozwija się zbyt wolno. Jakie są tego przyczyny?
PPP jest coraz lepiej znane przez podmioty publiczne – w ramach programów ministerialnych przeszkolono ogromną liczbę urzędników, głównie z sektora samorządowego. Tegoroczny budżet samego tylko Departamentu PPP w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej (MFiPR) wynosi prawie 4 miliony złotych i ma być przeznaczany na świadczenie usług doradczych dla podmiotów publicznych oraz działania promocyjne i szkoleniowe.
Działania promocyjne MFiPR koncentrują się przede wszystkim na szkoleniach dla strony publicznej, jednak brakuje inicjatyw włączających nowych inwestorów i nowe instytucje finansujące. Po stronie prywatnej często brakuje wiedzy o możliwościach, jakie daje PPP. W konsekwencji rynek podmiotów z sektora prywatnego zainteresowanych angażowaniem w projekty PPP jest stosunkowo wąski, co powoduje, że szansę na realizację mają tylko te inicjatywy, które spełniają jego oczekiwania, przede wszystkim dotyczące wartości nakładów inwestycyjnych oraz formy wynagrodzenia.
Promocję formuły PPP wśród potencjalnych inwestorów podejmuje organizator konferencji Forum Liderów PPP - dokładamy wszelkich starań do promocji rynku PPP, ponieważ jesteśmy jedyną w Polsce konferencją organizowaną przez stronę prywatną. Staramy się zachować równowagę i komplementarność w odniesieniu do działań Ministerstwa. Po ośmiu latach widzimy, że zainteresowanie PPP maleje wśród inwestorów, zamiast rosnąć. Popyt na projekty PPP w samorządach jest duży, urzędnicy mają też wystarczającą wiedzę do inicjowania tego typu projektów, jednak z ich perspektywy brakuje zainteresowania partnerów prywatnych. Z kolei inwestorzy wskazują na zbyt długotrwałe konsultacje i procedury przygotowawcze oraz brak zrozumienia procesów i efektywności biznesowej. Z trzeciej strony instytucje finansujące narzekają na brak dużych, dobrze przygotowanych i opłacalnych z ich perspektywy inicjatyw – wskazuje Kamila Król, inicjator i organizator Forum Liderów PPP – dlatego zaprosiliśmy do pomocy ekspertów reprezentujących każdą grupę interesariuszy, do udziału w Radzie Programowej.
PPP zaczęło nabierać rozpędu po nowelizacji ustawy o PPP z 2018 r., jednakże pandemia COVID-19 oraz następnie działania zbrojne w Ukrainie spowodowały gwałtowne zahamowanie projektów. Obecnie znów powoli rynek PPP zaczyna się budzić, jednakże z inwestorami i instytucjami finansującymi dużo bardziej ostrożnie podchodzącymi do nowych, nieznanych rozwiązań. Jako barierę w rozwoju PPP, wskazuje się brak dużych inicjatyw rządowych oraz rozwiązań systemowych i dobrych praktyk w zakresie projektów wykraczających poza standardową opłatę za dostępność.
Prelegenci z Polski i zagranicy
Do udziału w konferencji zostali zaproszeni przedstawiciele Europejskiego Banku Inwestycyjnego, EBRD, Intenational Monetary Fund, UNECE, World Association of PPP, Ukraine’s Public-Private Partnership Agency i innych podmiotów zagranicznych, którzy podzielą się swoim doświadczeniem wynikającym z realizacji zadań publicznych w partnerstwie z prywatnym inwestorem.
Wśród panelistów tegorocznej edycji Forum Liderów PPP znaleźli się prezydenci, inwestorzy, instytucje finansujące oraz doradcy. Do udziału w wydarzeniu zaproszono wszystkie ministerstwa, które po raz pierwszy będą miały okazję włączyć się do społeczności eksperckiej wokół tematyki PPP.
- w naszej ocenie powinniśmy czerpać inspirację z działań krajów posiadających większe doświadczenie w realizacji projektów PPP, przede wszystkim powielać dobre praktyki, rozwiązania biznesowe i prawne, jeśli są one spójne z polskimi przepisami. Tylko wymiana wiedzy prowadzi do rozwoju rynku. Nie musimy wymyślać koła na nowo, możemy korzystać z przetartych szlaków i uczyć się na cudzych błędach. Dlatego tak ważna jest standaryzacja dokumentacji, replikowalność niektórych projektów, repozytorium wiedzy i opracowywanie szczegółowych procesów, automatyzacja, upraszczanie. Na rynkach zagranicznych dostępne są technologie, które umożliwiają ocenę jakości projektu już na etapie jego inicjowania. Nasi urzędnicy nie mają dostępu do takich rozwiązań – wskazuje Kamila Król. Na początku maja wezmę udział w konferencji UNECE w Atenach. Jest to wydarzenie o bardzo wysokim poziomie merytorycznym, które jest dla nas inspiracją do projektowania wartości merytorycznej i struktury organizacyjnej Forum Liderów PPP.
Inicjowanie współpracy międzynarodowej w zakresie transferu wiedzy popierają wszyscy eksperci na rynku PPP. Zapytaliśmy MFiPR jakie są ich perspektywy rozwoju współpracy międzynarodowej w obszarze PPP dla Polski. Robert Dzierzgwa, dyrektor Departamentu PPP, określił, że MFiPR jako Centralna Jednostka ds. PPP planuje współpracę międzynarodową - Ze względu na podobieństwo systemów prawnych głównym obszarem będzie współpraca z państwami Unii Europejskiej i organizacjami zrzeszającymi przedstawicieli tych państw. Centralna Jednostka ds. PPP zamierza nadal ściśle współpracować z EPEC. Planowana jest aktywna współpraca w ramach przygotowania projektu Polityki PPP 2030, wsparcie eksperckie w bieżących pracach jednostki centralnej ds. PPP, wymiana informacji nt. trendów i rozwoju rynku PPP w Polsce i Europie. Przewidujemy także udział w pracach różnych grup roboczych czy rocznych spotkaniach EPEC. – podkreślił Robert Dzierzgwa na początku tego roku - Inną organizacją międzynarodową, w pracach której planujemy kontynuować współpracę w zakresie PPP jest Europejska Komisja Gospodarcza (UNECE), w ramach prac Grupy Roboczej ds. PPP Europejskiej Komisji Gospodarczej Narodów Zjednoczonych. Dotychczas wielokrotnie zgłaszaliśmy uwagi do uzgadnianych dokumentów i braliśmy czynny udział w pracach tej grupy. Współpracujemy w tym zakresie z Polskim Przedstawicielstwem przy ONZ w Genewie. Ponadto podejmujemy obecnie i w przyszłości planujemy kontynuować współpracę bilateralną. Polega ona na bieżących kontaktach z instytucjami odpowiedzialnymi za PPP w odpowiednim zakresie (wymiana informacji, wymiana wiedzy nt. dobrych praktyk, rozwiązań w poszczególnych krajach, wizyty studyjne etc.)
Na początku tego roku MFiPR przystąpiło do World Association of PPP – organizacji szwajcarskiej, zrzeszającej licznych ekspertów i promotorów PPP z całego świata.
Ocena rynku PPP z perspektywy biznesowych insiderów
Tegoroczna konferencja odbędzie się 24 maja 2023 roku w Giełdzie Papierów Wartościowych. Jest to jedyne w Polsce wydarzenie poświęcone wyłącznie PPP, organizowane przez sektor prywatny. Wydarzenie nie jest finansowane przez rząd ani żadne instytucję publiczną, dzięki czemu jest całkowicie niezależne politycznie. Forum Liderów PPP to przestrzeń do obiektywnego i otwartego dialogu o korzyściach i wyzwaniach PPP.
Konferencja ma na celu umożliwienie uczestnikom nawiązania realnych kontaktów. Ma także być przestrzenią do networkingu, dialogu na temat potencjalnej współpracy i możliwości realizacji projektów inwestycyjnych w modelu PPP, a także kanałem dostępu do aktualnej wiedzy.
Zagadnienia, które zostaną poruszone na Forum Liderów PPP w Warszawie, mają stać się inspiracją dla podmiotów publicznych do inicjowania nowych projektów, a jednocześnie pozwolą na lepsze zrozumienie prywatnego inwestora.
Podczas konferencji poddamy dyskusji warunki musi spełnić projekt, żeby przyciągnął inwestorów, znaczenie wstępnych konsultacji rynkowych dla projektu i jego późniejszej realizacji oraz dobre praktyki efektywnego partnerstwa i kluczowe postanowienia umowy. Zagadnienia omawiane podczas tegorocznej konferencji zostały opracowane przez Radę Programową, ekspertów zaangażowanych w tworzenie rynku PPP w Polsce.
Radę Programową tworzą wybitni eksperci w tym obszarze: Tomasz Korczyński z Dentons Europe Dąbrowski i Wspólnicy sp. k. – Przewodniczący Rady Programowej; Lilianna Bogusz z EPEC European Investment Bank (EIB), Jacek Kosinski z Jacek Kosiński Adwokaci i Radcowie Prawni, Adriana Mierzwa-Bronikowska z DLA Piper Giziński Kycia sp.k., Grzegorz Kaczorowski Dyrektor Biura Rozwoju Gospodarczego z Urzędu Miasta St. Warszawy, Alina Sarnacka z Port of Gdynia Authority S.A., Lukasz Wypych z Gülermak Heavy Industries Construction & Contracting Co. Inc; Renata Mordak z Multiconsult Polska, Anna Łopaciuk z Bank Gospodarstwa Krajowego, Paweł Łączkowski z Deloitte, Agata Kozłowska z Sobieski Institute; Grzegorz Szuplewski Burmistrz Piastowa, Grzegorz Oszast Członek Zarządu Polish Investment and Trade Agency (PAIH) , dr Michał Przychoda Domanski Zakrzewski Palinka sp. k., Marek Kuzaka Prezes Zarządu AMS S.A. i Maciej Kopański z BaltCap.
Expo Inwestycji publicznych
Jako wydarzenie towarzyszące przy Forum Liderów PPP odbędzie się Expo inwestycji publicznych. Samorządy coraz częściej szukają wsparcia prywatnego kapitału w zakresie zagospodarowania zasobu nieruchomości wymagających renowacji, gruntów i terenów inwestycyjnych, jak również wsparcia w realizacji innych zadań publicznych takich jak edukacja, sport, turystyka, efektywność energetyczna, gospodarka odpadami, gospodarka wodno-kanalizacyjna, infrastruktura transportowa, mieszkalnictwo, usługi transportowe, ochrona zdrowia i inne. Expo inwestycji publicznych to szansa na zaprezentowanie potencjalnych inwestycji prywatnym firmom, doradcom, instytucjom finansującym, które mogą przyczynić się do bardziej efektywnej realizacji inwestycji.
Gala z okazji 15-lecia PPP w Polsce
Uroczysta Gala z okazji 15 urodzin obowiązującej ustawy o PPP w Polsce będzie organizowana wspólnie z kancelarią Dentons. Przy okazji wydarzenia wręczone zostaną również nagrody Europejskiego Lidera PPP dla najlepszych projektów z perspektywy potrzeb lokalnej społeczności
Udział w konferencji jest bezpłatny dla sektora publicznego. Dla firm prywatnych jest płatny i zależy od wybranej opcji.
Udział w gali jest bezpłatny dla laureatów nagrody i płatny dla dla wszystkich pozostałych uczestników gali.
WARTO POSTAWIĆ NA PPP
Trwający kryzys mocno nadszarpnął zarówno budżet państwa, jak i samorządów. To z kolei może oznaczać trudności w realizacji – zwłaszcza lokalnych – inwestycji. Tymczasem wyzwań infrastrukturalnych jest sporo, także w sferze rewitalizacji. W związku z tym WARTO POSTAWIĆ NA PPP. Partnerstwo pozwala przede wszystkim na realizację inwestycji w dużo bardziej elastycznej formule, PRZY WYKORZYSTANIU „KNOW-HOW” PRZEDSIĘBIORCY. Jest to szczególnie istotne w przypadku projektów rewitalizacyjnych, których istotą jest KOMPLEKSOWE ZAGOSPODAROWANIE, CZY PRZYSTOSOWANIE PRZESTRZENI DO POTRZEB MIESZKAŃCÓW. W tego rodzaju projektach liczy się przede wszystkim PRAWIDŁOWE ZDIAGNOZOWANIE PROBLEMÓW LUDNOŚCI ZAMIESZKAŁEJ NA DANYM OBSZARZE I ZAPEWNIENIE ODPOWIEDNICH, CAŁOŚCIOWYCH ROZWIĄZAŃ. Do tego zaś potrzeba przede wszystkim wiedzy i doświadczenia, którą posiadają przedsiębiorcy zajmujący się takimi inwestycjami. Stąd współpraca z nimi jest wręcz konieczna do przeprowadzenia skutecznej rewitalizacji. PPP stanowi najlepszy sposób na wykorzystanie tego potencjału. Zwłaszcza w czasach kryzysu, gdzie przeznaczenie sporych środków przez podmioty publiczne w drodze tradycyjnych zamówień może stanowić poważny problem.
Mec. Jacek Kosiński
Spotkanie sektora publicznego z biznesem. Forum Liderów PPP to cykl konferencji łączących sektor publiczny z prywatnym, organizowanych od roku 2016 w siedzibie UOKiK pod Patronatem Honorowym Ministra Inwestycji i Rozwoju. Wydarzenie ma na celu umożliwienie uczestnikom nawiązania rzeczywistych, realnych kontaktów, networkingu, dialogu na temat potencjalnej współpracy i możliwości realizacji projektów inwestycyjnych w modelu PPP.
Partnerstwo publiczno-prywatne jako element systemu zamówień publicznych.
Wydarzenie kierowane jest do:
-
decydentów w kwestiach inwestycji strategicznych
-
jednostek samorządu terytorialnego
-
związków samorządów terytorialnych
-
spółek skarbu państwa
-
organów administracji rządowej
-
jednostek badawczo-rozwojowych
-
zarządów samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej
-
państwowych lub samorządowych osób prawnych utworzonych na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych
-
państwowych szkół wyższych
-
państwowych lub samorządowych instytucji kultury
-
firm prywatnych
-
kancelarii
-
firm doradczych
-
przedsiębiorstw biorących udział w zamówieniach publicznych
-
banków
-
spółek handlowych
-
środowiska naukowego
-
ekspertów w zakresie PPP
Forum Liderów PPP to najważniejsza komercyjna konferencja cykliczna w obszarze partnerstwa publiczno- prywatnego w Polsce.
Zakres tematyczny
Jak budować atrakcyjność inwestycyjną miast i regionów? Jak pozyskać zainteresowanie inwestora i instytucji finansującej?
W jaki sposób przeprowadzić skuteczne konsultacje społeczne i uzyskać poparcie lokalnej społeczności?
OCENA EFEKTYWNOŚCI PRZEDSIĘWZIĘCIA - pierwszy poważny krok w kierunku PPP - analizy przedrealizacyjne (techniczne, prawno- organizacyjne i ekonomiczno -finansowe) kluczem do późniejszego sukcesu PPP. Wybór najbardziej optymalnego modelu realizacji (PPP vs metody tradycyjne)
Przygotowanie dokumentu Ocena efektywności (analiza interesariuszy, analizy techniczne, analizy ryzyka, analizy prawne, analizy rynkowe, analizy popytu, analizy ekonomiczno- finansowe, analiza Value For Money, podsumowanie) - kompetencje gmin i problem ewaluacji pracy doradców - jak prawidłowo zweryfikować otrzymaną dokumentację projektową? Czy jest możliwe wprowadzenie standaryzacji, która ułatwi samorządom weryfikację prac doradców?
Pakietowanie zadań inwestycyjnych - tworzenie pakietów składających się z mniejszych, jednorodnych zadań, które zbiorczo stawałyby się potencjalnie interesujące dla inwestorów i instytucji finansujących
Pakietowe PPP – pozytywną odpowiedzią na potrzebę grupowania mniejszych projektów w jedno większe atracyjne inwestycyjnie przedsięwzięcie.
Wydajność i możliwość uzyskania efektów skali oraz większego zainteresowania inwestycyjnego potencjalnych partnerów prywatnych.
Przyjęcie właściwej struktury organizacyjnej jako jedno z największych wyzwań pakietowego PPP?
Właściwe przygotowanie, a bankowalność pakietu PPP – kwestie praktyczne.
Brak kapitału społecznego główną barierą pakietowania PPP?
Pakietowe PPP – możliwe połączenie ze środkami UE?
Mechanizm kontrolowania i monitorowania projektu, w tym monitorowanie przedprojektowe i monitorowanie procesu
Zapisy umowy gwarantujące elastyczność w długim terminie, umowy bezpośrednie - znaczenie i zakres oraz zabezpieczenie ryzyka stopy procentowej (okres budowy vs okres eksploatacji.
Ocena sukcesu inwestycji publicznych - dlaczego kryteria oceny PPP są bardziej wymagające niż kryteria dotyczące klasycznych form realizacji inwestycji. Analiza ex post jako materiał do badań porównawczych - w jaki sposób mogłaby być przeprowadzana?
Klasyczne i nowoczesne źródła finansowania inwestycji
Rola banku na etapie przygotowania i prowadzenia inwestycji. Ocena projektów inwestycyjnych, korzyści ze współpracy na etapie przygotowania i realizacji inwestycji.
Jak ocenić bankowalność projektu? Czynniki pozytywnie i negatywnie wpływające na bankowalność PPP. W jaki sposób bank ocenia projekt? Procedury bankowe PPP, dokumenty wymagane do analizy i podstawowe postanowienia umowne wymagane przez banki.
Standaryzowane umowy PPP i klauzule umowne, długoterminowe zarządzanie projektem - elastyczność zapisów dostosowana do zmiennych czynników zewnętrznych
Elastyczność w mechanizmach płatności i podejściu do wynagrodzenia partnera prywatnego, w zależności od celów i specyfiki projektu. Wpływ mechanizmów płatności na ujmowanie projektu w budżecie podmiotu publicznego (jst, budżet centralny)
Konstruowanie mechanizmów płatności w projektach plain PPP oraz PPP z komponentem przychodów rynkowych (w tym mechanizm podziału korzyści), z uwzględnieniem macierzy podziału ryzyka i wpływu na klasyfikację projektu przez podmioty publiczne (budżetowy vs pozabudżetowy)
PPP w transporcie publicznym na przykładzie krakowskiego tramwaju do Mistrzejowic - największej tego typu inwestycji w Europie, realizowanej w modelu PPP
Aplikowalność doświadczeń z dużych projektów do potrzeb małych samorządów
Forum Liderów PPP to najważniejsza konferencja cykliczna w obszarze partnerstwa publiczno- prywatnego w Polsce. Celem konferencji jest popularyzacja modelu realizacji inwestycji publicznych za pomocą formuły partnerstwa publiczno- prywatnego, oraz interpretacja aktualnych przepisów prawnych, podatkowych i identyfikacja najlepszych praktyk wynikających ze skutecznie zrealizowanych przedsięwzięć o znaczeniu strategicznym dla lokalnych społeczności. W wydarzeniu biorą udział przedstawiciele sektora publicznego i prywatnego.
Zobacz poprzednie edycje.
ARCHIWUM
Przejdź do Archiwum wydarzeń, aby zobaczyć poprzednie edycje wydarzenia. Tegoroczna edycja organizowana będzie online ze względu na napiętą sytuację pandemiczną. Kolejne wydarzenia planowane są jako eventy hybrydowe, łączące tradycyjną formę konferencji networkingowej oraz zdalny dostęp do wystąpień live. Zdecydowaliśmy się również na formę czterech debat zamiast cyklu prelekcji, aby zapewnić jak najbardziej interesujący format przypominający produkcję telewizyjną.
Partnerstwo Publiczno-Prywatne może być realizowane także w inwestycjach dotyczących infrastruktury transportowej. Według ekspertów nie tylko w drogach, ale też tunelach, mostach, portach, lotniskach. A także w mniejszych obiektach takich, jak wiaty przystankowe czy parkingi. Często tylko dzięki PPP takie przedsięwzięcia mają szansę powstać.
Sylwia Gortyńska, Prawo.pl
- W samorządach ruch związany z projektami PPP stanowi już pewien trend – uważa Tomasz Korczyński, adwokat współkierujący praktyką partnerstwa publiczno-prywatnego w warszawskim biurze kancelarii Dentons. I dodaje, że podmioty publiczne wykonując swoje zadania mogą skorzystać z wiedzy, doświadczenia oraz finansowego wsparcia podmiotów prywatnych
Dzięki temu inwestycje mogą mieć lepszą jakość. Tak jest nie tylko w Polsce. Lilianna Bogusz, dyrektor Departamentu Partnerstwa Publiczno-Prywatnego w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju podaje przykład Norwegii – kraju bogatego, posiadającego znaczne rezerwy finansowe. Jak się okazuje również i tam zainteresowanie inwestycjami drogowymi w PPP jest spore. Przyczyną jest m.in. właśnie odpowiednio wysoka klasa wykonania, którą gwarantuje partner prywatny.
Dobre intencje, gorzej z realizacją
Jednak, jak pokazują krajowe statystyki, projektów PPP w sektorze transportowym nie ma dużo. - Dotychczas podpisanych zostało 9 umów w sferze dróg samorządowych – informuje mec. Tomasz Korczyński. Zgodnie z bazą zamierzeń inwestycyjnych resortu inwestycji i rozwoju planowanych jest 6 kolejnych inwestycji. W ocenie Tomasza Korczyńskiego tego typu projektów będzie coraz więcej. Czy dojdą do skutku?
Wiceprezes Zarządu Fundacji Centrum PPP Alina Sarnacka zauważa, że na polskim rynku istnieje luka między liczbą wszczętych postępowań a zawartych umów PPP. - Wiele jest przyczyn tego stanu. Jedną z nich jest przygotowanie projektu – tłumaczy.
Nowe prawo wymaga lepszych analizJest jednak spora szansa, że projekty będą lepiej przygotowywane. Tomasz Korczyński przypomina, że we wrześniu 2018 r. weszła w życie nowelizacja przepisów ustawy o PPP, która wprowadza obowiązek przeprowadzania analiz przedrealizacyjnych. Teraz każdy podmiot publiczny, zanim rozpocznie procedurę wyboru partnera prywatnego, ma przygotować tzw. ocenę efektywności realizacji przedsięwzięcia. Ponieważ takiego obowiązku wcześniej nie było, część podmiotów publicznych nie robiła analiz. I przez to było dużo nieudanych i nieprzygotowanych postępowań.Przykładem samorządu, który dokonał rzetelnej analizy przedrealizacyjnej, jeszcze w okresie, gdy nie była ona obowiązkowa jest Podkowa Leśna. Miasto chce w formule PPP wybudować drogi. - Drogi stanowią problem numer jeden w naszym mieście i od wielu lat poprawa ich stanu jest najczęstszym postulatem mieszkańców – twierdzi Artur Tusiński, burmistrz Podkowy Leśnej.Kolejną zmianą, którą przyniosła nowelizacja jest certyfikacja. Podmioty publiczne mogą analizę przedrealizacyjną przedstawić do Ministerstwu Inwestycji i Rozwoju. Resort wydaje opinię na temat tego, czy na bazie analizy PPP jest zasadne czy też nie. - Projekty lepiej przygotowane będą miały realną szansę na zaistnienie – ocenia Tomasz Korczyński.
Czynniki sukcesu - zrozumienie drugiej strony
Przepisy to nie wszystko. Zdaniem ekspertów na sukces realizacji inwestycji w formule PPP wpływ ma także determinacja partnera publicznego. Liczy się ponadto optymalny podział zadań, ryzyka oraz włączenie instytucji finansowych na jak najwcześniejszym etapie przygotowania projektu – tak, aby zapewnić "bankowalność" projektu.
Alina Sarnacka zwraca uwagę na to, że aby PPP się udało, podmiot publiczny powinien wykazać empatię. – Chodzi o zrozumienie celów i wymogów partnerów prywatnych – wyjaśnia. – Bardzo często zdarza się, że brak zrozumienia partnerów prywatnych powoduje niejako fiksację podmiotów publicznych na swoich założeniach i nieumiejętność osiągnięcia kompromisu – dodaje.
- W PPP kluczowe znaczenie ma słowo „partnerstwo” – podkreśla Grzegorz Buchcic, były, wieloletni dyrektor finansowy i członek zarządu spółki Gdańsk Transport Company S.A. zarządzającej koncesyjnym odcinkiem Autostrady A1 (realizowanym w formule PPP). Ono musi pojawić się na każdym etapie projektu. – Przy tak dużych projektach jak autostrady, strona publiczna musi być pewna, że chce wejść w projekt w formule PPP. Musi mieć do tego przekonanie. Musi też skorzystać z pomocy doradców. Nie mniej ważne jest zrozumienie oczekiwań partnera prywatnego. A ten chce przecież zarobić.
Dlaczego transport?
Zdaniem specjalistów od PPP, inwestowanie w szeroko rozumiane inwestycje transportowe ma sens. Zarówno Alina Sarnacka, jak i Lilianna Bogusz są tego pewne. Jak podkreślają, transport wywiera bezpośredni wpływ na codzienne życie wszystkich obywateli Unii Europejskiej. Jest także strategicznym sektorem unijnej gospodarki – usługi transportowe zapewniają w przybliżeniu 11 milionów miejsc pracy.
– Transport nie tylko zapewnia przepływ towarów i usług, ale poprawia dostęp mieszkańców na poziomie lokalnym do administracji, do edukacji. PPP może być realizowane we wszystkich inwestycjach dotyczących infrastruktury transportowej – podaje prezes Alina Sarnacka. – Warto robić PPP w transporcie, bo bez niego część z tych inwestycji w ogóle by nie powstała – wskazuje.
Dyrektor Lilianna Bogusz tłumaczy, że transport jest w Polsce trzecim – po przemyśle i handlu – sektorem wpływającym na PKB. Na czwartym miejscu znajduje się budownictwo. - Zatrudnienie w samym transporcie drogowym to 345 tys. osób – podaje przedstawicielka resortu inwestycji i rozwoju. – Jest to zatem bardzo dynamicznie rozwijająca się branża – ocenia. W kontekście perspektywy do roku 2030, potrzeby na inwestycje transportowe Unii Europejskiej, zgodnie z szacunkami ekspertów, sięgnąć mają 2,4 bln euro.
Przedsięwzięcia transportowe w formule PPP z powodzeniem realizują takie kraje, jak Hiszpania i Wielka Brytania. Wchodzą w nie także nasi sąsiedzi: Czesi czy Łotysze. Będą powstawały w Polsce, np. w ramach pakietowego PPP w Mławie, Nakle, Nysie, Rumii i Tomaszowie Mazowieckim.
Nie tylko drogi
Model partnerstwa publiczno-prywatnego może sprawdzić się nie tylko w inwestycjach drogowych. Wykorzystano go np. do rewitalizacji dworca PKP w Sopocie. Dzięki niemu Warszawa zyskała 1580 nowoczesnych wiat przystankowych. W Krakowie ma zostać wybudowana linia tramwajowa. Natomiast w powiecie bytowskim dzięki dobrze przygotowanym analizom przedrealizacyjnym w formule PPP odbywają się przewozy PKS.
Transportowe PPP było tematem rozmów, które 19 czerwca toczyły się w Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów podczas III edycji Forum Liderów PPP.
Czytaj więcej na Prawo.pl
Rola Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej
PPP można zdefiniować jako wspólną inicjatywę partnerów z sektora publicznego i prywatnego dzielących się ryzykiem i odpowiedzialnością za realizację przedsięwzięcia, którego celem jest zwiększenie jakości usług publicznych. W odróżnieniu od tradycyjnej formy realizacji inwestycji, formuła PPP zakłada wieloletnią współpracę, w ramach której partner prywatny jest zaangażowany w projektowanie, budowę, finansowanie (w całości lub w części) oraz utrzymanie infrastruktury. Partnerstwo publiczno-prywatne może być stosowane w wielu sektorach, na przykład w służbie zdrowia (szpitale, przychodnie), oświacie (przedszkola, szkoły), kulturze (muzea) czy transporcie (infrastruktura drogowa, transport publiczny).Ustawa o PPP obowiązuje od 2008 roku, a w 2018 roku została znowelizowana, aby dostosować przepisy do potrzeb polskiego rynku PPP. Do tej pory w Polsce podpisano 147 umów PPP na inwestycje, które zostały już zrealizowane lub są w trakcie realizacji. Łączna wartość tych inwestycji to 7,5 miliarda złotych. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej pełni funkcję centralnej jednostki PPP w Polsce oraz wdraża politykę rządu w zakresie partnerstwa publiczno-prywatnego. Doradza podmiotom publicznym realizującym inwestycje w formule PPP, a także tym, które planują realizację takich inwestycji. Cyklicznie organizuje również szkolenia i warsztaty oraz spotkania na platformie e-learningowej.
CZY REWITALIZACJA MOŻE BYĆ EFEKTYWNA W PARTNERSTWIE PUBLICZNO PRYWATNYM?
Pozytywne postrzeganie rezultatów projektów ppp ma bardzo duże znaczenie z punktu widzenia promocji formuły ppp w Polsce, dlatego wokół tej tematyki organizowane są wydarzenia biznesowe popularyzujące najlepsze projekty. Jednym z najbardziej popularnych wydarzeń cyklicznych jest Forum Liderów PPP – platforma wymiany doświadczeń dla profesjonalistów realizujących inwestycje publiczne w formule ppp.
Najbliższa konferencja poświęcona partnerstwu publiczno-prywatnemu w sektorze rewitalizacji odbędzie się online, 28 października 2020 roku, Konferencja jest nieodpłatna, streaming na żywo można będzie obejrzeć na stronie www.pap.pl Rejestracja na stronie konferencji (www.forumliderowppp.pl) gwarantuje dostęp do materiałów pokonferencyjnych.
Wydarzenie jest szansą dla firm prywatnych na pozyskanie wiedzy z zakresu skutecznej realizacji inwestycji we współpracy ze stroną publiczną.
Interesariuszami biorącymi udział w projekcie rewitalizacyjnym mogą być deweloperzy, firmy budowlane, dostawcy usług technicznych, inżynieryjnych, infrastrukturalnych, drogowych, elektromobilności, innowacyjnych rozwiązań dla przestrzeni publicznej, mebli miejskich, oświetlenia energooszczędnego, usług prawnych, consultingowych, marketingowych, urbanistycznych i architektonicznych, a także firmy komercjalizujące nowopowstałe powierzchnie, real estate, operatorzy i administratorzy przestrzeni. Korzyścią dla partnera prywatnego jest długoterminowość kontraktu ppp, który umożliwia czerpanie korzyści finansowych z inwestycji nawet przez 30 lat. Znajomość specyfiki tego obszaru jest szansą na zdobycie przewagi konkurencyjnej i długoterminowego źródła dochodu dla firmy. Podczas Forum Liderów PPP omówione zostaną konkretne przykłady rewitalizacji w oparciu o polskie studia przypadków Zagospodarowania północnego cypla Wyspy Spichrzów w Gdańsku oraz planowanych w Warszawie inwestycji w Zagospodarowanie kwartału zabudowy w okolicy Bazaru Różyckiego wraz z miejską częścią bazaru, oraz Projekt Osiedla Warszawy i rewitalizacja w centrum Łodzi.
Dlaczego warto inwestować w rewitalizację?
Rewitalizacja jest obszarem zainteresowania praktycznie każdego miasta w Polsce. Zgodnie z ustawą o rewitalizacji z dnia 9 października 2015, rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki (…)
W polskich miastach istnieją obszary, gdzie wieloletnie zaniedbania oraz negatywne
zmiany społeczno-gospodarcze przyczyniły się do niskiej jakości przestrzeni publicznej. Efektem tych procesów jest postępująca degradacja tkanki miejskiej, szczególnie w zakresie zużycia technicznego i zestarzenia funkcjonalnego zarówno infrastruktury jak i zabudowy, zwłaszcza mieszkaniowej oraz pogarszania stosunków społecznych (ubóstwo, bezrobocie, niski poziom kapitału społecznego, przestępczość), co generuje liczne problemy gospodarcze na poziomie lokalnym. Na ten stan nakładają się współczesne, niekorzystne procesy demograficzne i przestrzenne, wśród nich przede wszystkim: niekontrolowane rozlewanie zabudowy miejskiej (ang. urban sprawl), wyludnianie się centrów i spadek liczby mieszkańców miast, dominacja indywidualnego transportu samochodowego w podróżach na obszarach miejskich wpływająca bezpośrednio na poziom zanieczyszczenia elewacji budynków oraz obniżoną jakość przestrzeni publicznej.
Ustawa o rewitalizacji przewiduje również możliwość poddania rewitalizacji niezamieszkałych terenów poprzemysłowych, w tym m.in. terenów pokolejowych, pod warunkiem przeprowadzenia działań przeciwdziałających niekorzystnym zjawiskom społecznym i gospodarczym. Podczas panelu dyskusyjnego z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego moderowanej przez Instytut Rozwoju Miast i Regionów poruszone zostaną kwestie znaczenia dziedzictwa narodowego w działaniach rewitalizacyjnych oraz możliwości drzemiące w zabytkach i tradycji obszarów rewitalizacji. Rewitalizacja może posłużyć do adaptowania obiektów historycznych na potrzeby zróżnicowanych funkcji, co może wpływać korzystnie na jakość życia w centrum dużych miast.
Jak wskazuje raport Ministerstwa Rozwoju z 2018 roku, „Rewitalizacja w Polsce. Pierwsze obserwacje i wnioski” brak środków grantowych UE może uniemożliwić realizację projektów. Możliwą opcją ich realizacji dla jednostek samorządowych stanie się partnerstwo publiczno-prywatne oraz inne formy współpracy z sektorem prywatnym, np. tzw. projekty deweloperskie ppp.
Jak dotąd zrealizowano w Polsce jedynie cztery projekty uwzględniające rewitalizację w formule partnerstwa publiczno- prywatnego, jednak ograniczenie dostępu do zewnętrznego finansowania może spowodować zwiększenie zainteresowania tą metodą realizacji inwestycji. Pierwszym projektem był projekt zagospodarowania terenów przydworcowych w Sopocie polegający na rewitalizacji dworca PKP i terenów przydworcowych. Projekt był finansowany ze zwrotnych funduszy unijnych dostępnych w ramach inicjatywy JESICCA. Formuła ppp okazała się bardzo efektywna z punktu widzenia miasta, ponieważ nie wydano środków z budżetu miasta na prace przygotowawcze. Projekt realizowany był na trzech tytułach własności gruntów, więc współpracowały trzy podmioty- partner prywatny, jednostka samorządu terytorialnego oraz Spółka Skarbu Państwa. Oczywiście każdy z interesariuszy projektu uzyskał korzyści ze współpracy.
Wydaje się jednak, że zrealizowane projekty w Polsce w bardzo małym stopniu, o ile w ogóle, obejmują komponent społeczny - nie przyczyniły się do rozwiązania istotnych problemów lokalnych mieszkańców, zarówno w kontekście niwelowania pauperyzacji, czy rozwój przedsiębiorczości angażującej tę właśnie społeczność.
Partnerstwo publiczno- prywatne polega na wspólnej realizacji przedsięwzięcia, przewidującej podział ryzyka i korzyści między partnerem prywatnym, a podmiotem publicznym. Podmiot publiczny zawsze pozostaje odpowiedzialny za dostarczenie usługi publicznej, podmiot publiczny ponosi odpowiedzialność za jakość i dostępność tej usługi.
Jak podkreśla Pani Alina Sarnacka, ekspertka w zakresie partnerstwa publiczno- prywatnego doradzający w wielu projektach w Polsce i za granicą, na świecie formuła ppp jest stosowana w celu realizacji miejskich projektów rewitalizacyjnych. Uważa się, że zrewitalizowana przestrzeń miejska, obejmująca sprawną infrastrukturę, miejsca kultury, rozrywki i edukacji oraz inicjatywy na rzecz zapewnienia pracy dla mieszkańców, przyczynia się do stworzenia warunków dla zrównoważonego rozwoju, innowacji zarówno technicznych, jak i społecznych i wzrostu zadowolenia mieszkańców.
Partnerstwo publiczno-prywatne jest formułą, która w wielu aspektach może przyczynić się do efektywnej realizacji projektów rewitalizacyjnych. Po pierwsze to partner prywatny zapewnia finansowanie projektu, pozwalając na lepszą strukturyzację finansów publicznych poprzez większą ich przewidywalność, a więc lepszą możliwość ich finansowania. a więc lepszą możliwość ich finansowania. Ponadto partner prywatny jest zobligowany do zapewnienia lepszej jakości usług związanych z utrzymaniem wszystkich aktywów, jak również może być zobowiązany do realizacji działań społecznych i rozliczany poprzez stworzenie odpowiednich mechanizmów w umowie o ppp.
Biorąc pod uwagę fakt, że rewitalizacja to w głównej mierze proces społeczny, należy pamiętać, że komunikacja w projekcie i jego promocja może przesądzić o jego sukcesie. Konsekwentne i rzetelne informowanie opinii publicznej, przede wszystkim pozwala na poznanie preferencji mieszkańców na etapie strukturyzacji projektu ppp. Bezpośrednie zaangażowanie społeczności lokalnej, może być skutecznie wykorzystane podczas etapu zarządzania projektem
Według Pani Aliny Sarnackiej modele rewitalizacji są zróżnicowane i mogą obejmować różne obszary, takie jak na przykład jak rekonstrukcja obszarów historycznych obejmująca konserwację zabytków, czy działania w innym zakresie, takim jak walka z bezrobociem i przestępczością. Na polskim rynku ppp funkcjonują Wytyczne PPP opracowane przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, które przedstawiają modelowe podejście dotyczące przygotowania projektu ppp, postępowania na wybór partnera prywatnego oraz zapisów umów o ppp. Niemniej, jak wspomniano, projekty ppp w sektorze rewitalizacji są niestandardowe, przede wszystkim pod kątem ich zakresu i ryzyk, a więc procesy ich przygotowania powinny być modyfikowane w stosunku do standardowych ścieżek postępowania, a umowy powinny uwzględniać ich specyfikę. Jest to istotne również w kontekście ery postpandemicznej, gdzie szeroko mówi się o pewnym przedefiniowaniu funkcji centrów miast w zakresie funkcji, takich jak zmniejszenie popytu na powierzchnie biurowe czy konieczność zwiększenia struktur biologicznie czynnych.
Konferencja jako ostatnie wydarzenie branżowe w tym roku będzie miała charakter podsumowujący. Podczas dyskusji spodziewany jest komentarz ekspercki na temat rynku, bilans udanych i nieudanych przedsięwzięć iprezentacja dotychczasowych dobrych i złych doświadczeń.
Swój udział w panelach dyskusyjnych potwierdził Sekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Rozwoju Regionalnego, Pełnomocnik Rządu ds. PPP, Pan Waldemar Buda, przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Najwyższej Izby Kontroli, Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, Urzędu M. St. Warszawy oraz Urzędu Miasta Gdańska i wielu ekspertów, partnerów prywatnych i deweloperów z zakresu partnerstwa publiczno- prywatnego.
Autor: Alina Sarnacka, Kamila Król